Παρουσίαση: Αθανάσιος Στάμος
Ο Μέγας Ιεράρχης της εκκλησίας Βασίλειος, θεωρείται ο κατ’ εξοχήν αντιπρόσωπος της πένας, του χαρτιού και του καλαμαριού.
«Που έχει τον ουρανό χαρτί, τη θάλασσα μελάνι ,
το χέρι του το άγιο, αθάνατο κονδύλι,
με το κονδύλι έγραφε και με το χαρτί μιλούσε,
και πρόλεγε τις τύχες των ανθρώπων και του Έθνους»
Απ’ τα πολύ παλιά τα χρόνια έχουν καθιερωθεί στο χριστιανικό κόσμο να λέγονται τα κάλαντα της πρωτοχρονιάς. Στη Σποδιάνα το έθιμο ανάγεται στο απώτερο παρελθόν, στους αιώνες που πέρασαν. Ο τρόπος που τραγουδούσαν τα κάλαντα οι προπάτορές μας είναι αξιοπερίεργος και ίσως πρωτότυπος. Αναφέρομαι στην εποχή γύρω στα 1850 από μαρτυρία του παππού μου γερο-Θανάση Στάμου που είχε λάβει ενεργό μέρος σε τέτοιες εκδηλώσεις.
Οι καλλίφωνοι αγιοβασιλιάτικοι τραγουδιστάδες, ξεκινούσαν να τραγουδούν τα κάλαντα παραμονή της πρωτοχρονιάς. Στο ξεκίνημα η παρέα αποτελείτο από δυο κοινωνικά καταξιωμένα άτομα του χωριού και έμπαιναν στο πρώτο σπίτι (που συνήθως ήταν του Νίκα ή του Κραβαριώτη στο κάτω χωριό) και έλεγαν τα κάλαντα. Αργότερα όμως, στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, οι τραγουδιστάδες πλαισιώθηκαν και με μουσικά όργανα, με κλαρίνο το Φίλιππα Βέτσο, βιολί το Νικολό Σούρα, λαούτο το Κώστα Πατσαβά και ταμπουρά το Νίκο Στάμο.
Αν θα μπορούσαμε νοερώς να μεταφερθούμε, έστω και για λίγο, σε κείνη την εποχή, που στο χωριό μας υπήρχαν εξήντα οικογένειες με 300 περίπου άτομα, πόσο όμορφα θα νοιώθαμε σε μια τέτοια αγιοβασιλιάτικη περιοδεία των προγόνων μας από σπίτι σε σπίτι, με το λαδοφάναρο στο χέρι για το βαθύ σκοτάδι, μέσα στο τσουχτερό κρύο του χειμώνα!!!
Ο Μέγας Ιεράρχης της εκκλησίας Βασίλειος, θεωρείται ο κατ’ εξοχήν αντιπρόσωπος της πένας, του χαρτιού και του καλαμαριού.
«Που έχει τον ουρανό χαρτί, τη θάλασσα μελάνι ,
το χέρι του το άγιο, αθάνατο κονδύλι,
με το κονδύλι έγραφε και με το χαρτί μιλούσε,
και πρόλεγε τις τύχες των ανθρώπων και του Έθνους»
Απ’ τα πολύ παλιά τα χρόνια έχουν καθιερωθεί στο χριστιανικό κόσμο να λέγονται τα κάλαντα της πρωτοχρονιάς. Στη Σποδιάνα το έθιμο ανάγεται στο απώτερο παρελθόν, στους αιώνες που πέρασαν. Ο τρόπος που τραγουδούσαν τα κάλαντα οι προπάτορές μας είναι αξιοπερίεργος και ίσως πρωτότυπος. Αναφέρομαι στην εποχή γύρω στα 1850 από μαρτυρία του παππού μου γερο-Θανάση Στάμου που είχε λάβει ενεργό μέρος σε τέτοιες εκδηλώσεις.
Οι καλλίφωνοι αγιοβασιλιάτικοι τραγουδιστάδες, ξεκινούσαν να τραγουδούν τα κάλαντα παραμονή της πρωτοχρονιάς. Στο ξεκίνημα η παρέα αποτελείτο από δυο κοινωνικά καταξιωμένα άτομα του χωριού και έμπαιναν στο πρώτο σπίτι (που συνήθως ήταν του Νίκα ή του Κραβαριώτη στο κάτω χωριό) και έλεγαν τα κάλαντα. Αργότερα όμως, στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, οι τραγουδιστάδες πλαισιώθηκαν και με μουσικά όργανα, με κλαρίνο το Φίλιππα Βέτσο, βιολί το Νικολό Σούρα, λαούτο το Κώστα Πατσαβά και ταμπουρά το Νίκο Στάμο.
Αν θα μπορούσαμε νοερώς να μεταφερθούμε, έστω και για λίγο, σε κείνη την εποχή, που στο χωριό μας υπήρχαν εξήντα οικογένειες με 300 περίπου άτομα, πόσο όμορφα θα νοιώθαμε σε μια τέτοια αγιοβασιλιάτικη περιοδεία των προγόνων μας από σπίτι σε σπίτι, με το λαδοφάναρο στο χέρι για το βαθύ σκοτάδι, μέσα στο τσουχτερό κρύο του χειμώνα!!!
