Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου 2012

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ

                   Χρυσοπηγή ή Σποδιάνα
          ΙΣΤΟΡΙΚΑ   ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ  ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ
                     Παρουσίαση: Αθανάσιος Στάμος
                                                                            
 Η ονομασία Σποδιάνα, (σήμερα ονομάζεται Χρυσοπηγή) προέρχεται από τις λατινικές λέξεις  Spondeum Diana και ανάγεται στους Ρωμαϊκούς Χρόνους και αποδίδεται στην Ελληνική Γλώσσα ‘Σπονδείον Αρτέμιδος’ Θυσιαστήριο Θεάς Αρτέμιδος. Η Αρτέμιδα στη Λατινική (Ρωμαϊκή) γλώσσα λέγεται Diana. Οι δύο αυτές λέξεις, Spondeum Diana, ίσως κρύβουν το μυστικό της ονομασίας του χωριού Σποδιάνα.

             
          Χρυσοπηγή- Σποδιάνα  από  μακριά
Περιληπτικά σημειώνω ότι κατά τη πρώτη Φραγκοκρατία στη Πελοπόννησο και κυρίως στην Αχαΐα, η Σποδιάνα αναφέρεται στο Βιβλίο ‘ΧΡΟΝΙΚΩΝ ΜΟΡΕΩΣ’ που περιέχονται πληροφορίες των ετών 1302 – 1393, με την ονομασία Juliane  (Τζουλιάνα). Οι μεταγενέστεροι μελετητές των ‘Χρονικών Μορέως’ και κυρίως ο Στέφανος  Δραγούμης, εξηγεί ότι η ονομασία αυτή αποδίδεται στη Σποδιάνα  που αποτελούσε Τιμάριο της Βαρωνίας Χαλανδρίτσης.

Ο Ιστορικός της πόλεως των Πατρών Στέφανος Θωμόπουλος δεν συμφωνεί με αυτή την άποψη, αλλά ισχυρίζεται ότι έχει αρχαία την καταγωγή "και θα πρέπει οι κάτοικοι να ενδιαφερθούν για την προέλευση του ονόματος του χωριού τους".

"Παρά τη φωνητική συγγένεια του ονόματος Τζουλιάνα-Σποδιάνα, παρατηρείται μια σύγχυση ανάμεσα στη φιλολογική έννοια και την Αρχαία".  Όποια άποψη και να δεχτούμε, το χωριό μας έχει Αρχαία την καταγωγή του. Οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την Ελλάδα το 146 π.χ και παρέμειναν στη χώρα μας μέχρι το 330μ.χ. Γιατί να μη δεχτούμε ότι το Spondeum Diana (Βωμός θυσίας  Θεάς Αρτέμιδος), δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής κυριαρχίας; 

Όλη η γη που περιβάλει το χωριό μας καλλιεργείτο πάντα από ανθρώπους, στα βουνά βοσκούσαν πάντα ζώα. Από τα παλιά τα χρόνια δεν έχουν γίνει βασικές αλλαγές στην αγροτική ζωή  μέχρι σήμερα.




Οι  άνθρωποι είχαν πάντα κάποια κατοικία στο χώρο αυτό. Άλλοτε κατακτητές μαζί με Έλληνες ή και μόνο Έλληνες, χωρίς γραπτά μνημεία. Έχουμε, όμως, κάτι διαφορετικό από γραπτά μνημεία, τα τοπωνύμια. Ο Πανεπιστημιακός καθηγητής Α. Μηλιαράκης αναφέρει ότι "τα τοπωνύμια μοιάζουν με επιγραφάς γεγλυμμένας επί του εδάφους".
                                  
Η Σποδιάνα(Χρυσοπηγή) έχει πολλά και σπουδαία τοπωνύμια που με κάποια ετυμολογία μπορούμε να βγάλουμε κάποιο συμπέρασμα. "έχουν τη δική τους ζωή τα τοπωνύμια και μας μεταφέρουν ένα μήνυμα, άλλοτε φανερό και άλλοτε κρυμμένο σε βαθμό που να φαίνεται ότι δεν έχει καμία σημασία." Μόνο η χρονολογία τους, δεν αναφέρεται.

Στην Απογραφή Grimani 1700, αναφέρεται από τους Ενετούς με το όνομα Diana di Nezero – Σποδιάνα Νεζερού και είχε 12 οικογένειες ή 46 κατοίκους, όπως ερμηνεύει  το Αρχείο ο Ιστορικός Β. Παναγιωτόπουλος.
(Πληθυσμός και Οικισμοί της Πελοποννήσου σελ.268).

Στα Ορλωφικά το 1770 καταστράφηκε ολοσχερώς μαζί με τις πολλές εκκλησίες από τους τουρκαλβανούς. Ο Σουλεϊμάν Τζιαπάρη πυρπόλησε το μοναστήρι της Χρυσοποδαρίτισσας και τα γύρω χωριά, φυσικά και τη Σποδιάνα, όπως αναφέρει κατά λέξη ο Κώδικας της Μονής Αγ. Λαύρας (Κτητορικόν σελ. 79) "Ο Σουλεημάν τζαπάρης και τα Νεζερά πυρί παρέδωκεν μη θελήσαντα προσκυνήσαι". 

Στις 1-2 Μαϊου του 1826 Ο Ιμπραήμ Πασάς κατέκαψε όλα τα γύρω χωριά, καθώς και τη Σποδιάνα και πυρπόλησε ολοκληρωτικά το Μοναστήρι,"μη αφίνοντας λίθο επί λίθου...παρέμειναν μόνο τα καμένα τείχη και το σπήλαιο"κατά τον καθηγητή Σπ. Γκορβέλο "Ιστορία των Νεζερών σελ.149". Το 1840 παρά την καταστροφή που υπέστη από τους Τουρκαλβανούς στα Ορλωφικά και από τον Ιμπραήμ το 1826, είχε 242 κατοίκους. 
      
Το 1912 μετά τη διάλυση του Δήμου Φαρρών αποτέλεσε ξεχωριστή Κοινότητα μαζί με τη Μονή Χρυσοποδαρίτισσαας (ΒΔ 18/8/1912) και είχε δικό της Δημοτικό σχολείο και ενορία.

Στις 29 Απριλίου 1944 πυρπολήθηκε από τα Γερμανικά στρατεύματα μ’ αποτέλεσμα όλοι οι κάτοικοι να μείνουν άστεγοι γι’ αρκετά χρόνια μέχρι να ανοικοδομήσουν ξανά τα σπίτια τους και να στεγάσουν τις οικογένειές τους.



 Όμως, παρ’ όλα αυτά "το πολύχρονο όνομα του χωριού μας που με υπερηφάνεια χρησιμοποιούσαν οι πατεράδες μας και οι μανάδες μας, παππούδες και  γιαγιάδες, πάππων και προσπάππων μέχρι και του πρώτου οικιστή που σίγουρα και αυτός αναπαύεται στα χώματα του χωριού μας", με Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου, μετωνομάστηκε σε Χρυσοπηγή (ΦΕΚ 156/19/7/1928), επειδή οι Κοινοτάρχες της εποχής δεν γνώριζαν την αξία του ονόματος Σποδιάνα. Σήμερα νοσταλγούμε την ωραία ονομασία του χωριού μας και θα θέλαμε την αποκατάσταση της αδικίας. 

Οι κάτοικοι του χωριού υδρεύονταν από παραπλήσια πηγή την Κεριάνα ή Κυριάνα που βρίσκεται στα Νότια του χωριού μέχρι το 1910 όπου απέκτησαν με τη βοήθεια του βουλευτή Κωνσταντίνου Γκότση το δικό τους υδραγωγείο. Και της πηγής αυτής η ονομασία ανάγεται στους Ρωμαϊκούς Χρόνους ίσως και πιο παλιά ακόμη  και αποτελούσε τη πηγή του Ιερού της Θεάς Αρτέμιδος.

Θα επιχειρήσω εδώ μια ετυμολογία της ονομασίας Κεριάνα ή Κυριάνα. Πιστεύω ότι η ονομασία προέρχεται, με κάποια παραφθορά των λέξεων φυσικά,  από ‘κυρά και Diana’ δηλαδή η πηγή της κυρά Ντιάνας (κυρ (αντ) ιάνας, κυρ-ιανας - Κυριάνας, κυρά Άρτεμη. Στη ντόπια λαϊκή παράδοση αναφέρεται και ως "η βρύση της κυρίας Άννας". Αλλά ιστορικά δεν αναφέρεται κάποια διάσημη αρχόντισσα Άννα στη περιοχή που να έχει κάνει κάποιο καλό στους κατοίκους ώστε να δώσουν το όνομά της στη βρύση ή κάποια άλλη κυρία Άννα για την υστεροφημία της να έκτισε τη βρύση χωρίς να αφήσει και το όνομά της χαραγμένο σε πέτρα όπως συνήθως γινόταν και γίνεται και σήμερα..

Η βρύση είναι κτισμένη "από πωρόλιθους, αμμουδερούς λίθους και ξενικές πέτρες". Με τέτοια υλικά κατασκευάζονταν οι Ναοί και τα Ιερά της Θεάς Αρτέμιδας, όπως αναφέρει ο περιηγητής Παυσανίας που είχε επισκεφτεί γύρω στο 150 μ.Χ. πολλά μέρη της Αχαΐας και είχε συναντήσει πολλούς Ναούς και Ιερά της Αρτέμιδος.

 Έχει δύο πέτρινους κοίλους κρουνούς από τους οποίους ρέουν άφθονα νερά όλες τις εποχές του έτους και αποτελούσε ίσως την πηγή του βωμού για τις θυσίες που γινόντουσαν τα παλιά χρόνια προς τιμήν της Θεάς Αρτέμιδος.

Σε απόσταση 50μ. περίπου Νότια της πηγής, βρίσκεται, κατ' εκτίμηση,  ο βωμός της θυσίας, spondeun Diana, το θυσιαστήριο της Θεάς Αρτέμιδος, καλυμμένος από πυκνό δάσος με πουρνάρια, βάτα και άλλα δέντρα. Είναι κτισμένος από τεράστιες πέτρες που προκαλούν κατάπληξη και πολλά ερωτηματικά στον κάθε παρατηρητή και επισκέπτη.

Ο βωμός είναι μικρών διαστάσεων, τετράπλευρος, ριζωμένος από τη νότια πλευρά στην κατωφέρεια της πλαγιάς του βουνού και δυτικά του βωμού υπάρχει ένας μυστηριώδης μαντρότοιχος που εκτείνεται από βορρά προς Νότο αρκετού μήκους και μεγάλου πλάτους. Είναι κτισμένος από τεράστιους και σχετικά καλοπελεκημένους ογκόλιθους  και σε συνδυασμό με το βωμό, την Σποδιάνα και την Κυριάνα, αποτελεί μια ιστορική κληρονομιά του χωριού και των κατοίκων του, που χάνεται προφανώς στα βάθη των αιώνων και θα πρέπει κάποτε από ιστορικούς μελετητές να αναδειχτεί η αξία τους, ίσως και η σημασία τους. 

 Από τα νερά της κυριάνας ή κεριάνας και από τα παράπλευρα αναβλύζοντα νερά (αρφανονέρια), αρδεύονταν και αρδεύονται και σήμερα ακόμη τα πλησιέστερα στη πηγή περιβόλια καθώς και τα γύρω χωράφια των κατοίκων της Σποδιάνας.
                                                Ναός  Παμμεγίστων  Ταξιαρχών
                                                            
                        ΧΡΟΝΟΣ ΚΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ
 Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους (330-1453) δεν υπήρχαν τόσα πολλά χωριά στην Αχαΐα, ούτε και κατά την κατοχή των Φράγκων.
Τα πολλά χωριά κτίστηκαν μετά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Τούρκους το 1453. Τότε άρχισαν να κτίζονται συνοικισμοί σε ψηλά, απόκριμνα και δύσβατα μέρη για να μπορούν οι κάτοικοι να παρακολουθούν τις κινήσεις του δυνάστη  κατακτητή.

Η ιστορική εμπειρία έχει αποδείξει ότι η παράδοση δεν μπορεί να διατηρήσει όλες τις λεπτομέρειες ιστορικών γεγονότων περισσότερο από τρεις γενιές. Εμείς, όμως, έχουμε καθήκον και ιερή υποχρέωση να μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές τις αφηγήσεις των προγόνων μας όπως τις ακούσαμε με τις όποιες ελλείψεις ή υπερβολές υπάρχουν, επειδή δεν βρέθηκε κάποιος ντόπιος φλογερός λαϊκός ιστορικός να τις καταγράψει και να τις έχουμε αυθεντικές.

Οι παλαιότεροι  κάτοικοι της Σποδιάνας διηγούνται, ότι το χωριό μας βρισκόταν στη θέση «ρυάκια» Ανατολικά του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου όπου υπάρχουν ερείπια που μαρτυρούν την ύπαρξή του. Η τοποθεσία βρίσκεται κοντά στα έλατα της Αμμουδερής και του Νάζα (τοπωνύμια), ανάμεσα σε δυο υπερυψωμένους λόφους ανατολικά και δυτικά.

Το χωριό καταπλακώθηκε από την κατολίσθηση μεγάλων ογκόλιθων  από τη πτώση του μεγάλου σπηλαίου της «Κουρπάνας» κοντά στη θέση «Κυτιά» ύστερα από δυνατό σεισμό. Ο καθηγητής Σπ. Γκορβέλος, στο αξιόλογο έργο του «Η ιστορία των Νεζερών» σελ. 319, πιθανολογεί  ότι το σπήλαιο πρέπει να έπεσε κατά το μεγάλο σεισμό που έγινε το 1402μΧ. με επίκεντρο τη Βαλμαντούρα. (μάλλον το πιο πιθανό).   

Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν, μετά την καταστροφή,  να μεταφέρουν τις οικογένειές τους στη τοποθεσία που βρίσκονται σήμερα οι δυο συνοικισμοί. Μεταφέρανε 11 οικογένειες στην Άνω Σποδιάνα και 37 οικογένειες στην κάτω Σποδιάνα. Για πολλά χρόνια στεγάζονταν στις σπηλιές μεγάλης χωρητικότητας που υπήρχαν, η Μοντοσίτσα (υπάρχει και σήμερα) στη κάτω Σποδιάνα και Βαρνί στην Άνω Σποδιάνα.( κατεδαφίστηκε στις 23 Αυγούστου 1817 από φοβερό σεισμό με θύματα τρείς κατοίκους).   

Οι κάτοικοι του χωριού είναι φιλόξενοι,φιλήσυχοι, φιλότιμοι και αξιοπρεπείς άνθρωποι. Τα σπίτια τους είναι τα περισσότερα λιθόκτιστα με πελεκητές γωνίες δομημένα σύμφωνα με την ντόπια λαϊκή αρχιτεκτονική. Δυστυχώς όμως οι μεταγενέστεροι κάτοικοι του χωριού με διάφορες επεμβάσεις αλλοίωσαν το παραδοσιακό τους χαρακτήρα.

                            Το  Ηρώο  των  πεσόντων  του  Χωριού  μας
Στην Άνω Σποδιάνα, διατηρείται με τον πρωταρχικό ρυθμό αρχιτεκτονικής το σπίτι του Παπαστάμου. Επιβλητικό δείγμα ενός παρελθόντος, ντόπιου πολιτισμού και αντίληψης και παραμένει για δυο ή και περισσότερες εκατονταετίες  αναλλοίωτο. Υπάρχουν αμετάβλητες οι πελεκητές γωνίες και οι παραστάδες των παραθύρων και της εισόδου.

Το χωριό σήμερα ονομάζεται Χρυσοπηγή (Άνω και Κάτω) και είναι κτισμένο σε ημιορεινή τοποθεσία με υψόμετρο 740μ. η άνω και 680 η κάτω Χρυσοπηγή. Διοικητικώς υπάγεται στο Δήμο Ερυμάνθου με έδρα τη Χαλανδρίτσα. Απέχει από την Πάτρα 40χμ και συνδέεται με αμαξωτό ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Ο αμαξωτός αυτός δρόμος συνδέει το χωριό μας και με τα γειτονικά χωριά Λακκώματα στα ανατολικά, τα Χωριά Κούμανι και Καλούσι στα Νότια και Ελληνικό(Μπούμπα), Βαλμαντούρα και Χαλανδρίτσα Βόρεια και Δυτικά.

Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει 183 κατοίκους και κατέχει έκταση γης 12.881 τετρ. χιλιόμετρα.  Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Έχει πλούσια παράδοση και σημαντική ιστορία. Η γραφικότητα και η γειτνίασή του με τα αξιοθέατα της ευρύτερης περιοχής το καθιστούν ιδεώδη τόπο για χειμερινές και θερινές διακοπές.

Στην όμορφη κεντρική πλατεία της κάτω Σποδιάνας (Χρυσοπηγής), δεσπόζει η βρύση του χωριού κατασκευασμένη από λευκοπόρφυρη πελεκητή πέτρα κτισμένη γύρω στο 1910 από ντόπιους τεχνίτες πλαισιωμένη από δασύφυλλα πλατάνια φυτεμένα το 1930 από τους κατοίκους του χωριού.
 
                    ( Φωτογραφία  από  το  βιβλίο  της  Ιστορικού  Ισιδώρας Βέρα,
                       "Ο  Δήμος  Φαρρών  μέσα  από  προφορικές  μαρτυρίες")           
                                                                                       
Η Σποδιάνα, (Χρυσοπηγή σήμερα), είναι η γενέτειρα ή  και η πατρίδα σημαντικών προσωπικοτήτων των γραμμάτων και της πολιτικής.Υπήρξε το αγαπημένο καταφύγιο των αγωνιστών του 1821, του εκατόνταρχου Νεζερών καπετάν Νίκα,  του Γιαννιά, του Πετρούτσου, του Σκιαδά, του Μαντά και άλλων αγωνιστών της επανάστασης.

Η αύξηση του πληθυσμού στις αρχές του 1900 (είχε 286 κατοίκους) και οι περιορισμένες δυνατότητες ανάπτυξης της γεωργίας και της κτηνοτροφίας στη περιοχή, ανάγκασε πολλούς συγχωριανούς μας να μεταναστεύσουν στην Αμερική. 
   
 Από το 1906 μέχρι το 1915 από το χωριό μας μετανάστευσαν στην Βόρεια Αμερική 26 άτομα ηλικίας 19 μέχρι 25 ετών. Αρκετοί γύρισαν πίσω στο χωριό αλλά οι περισσότεροι έμειναν για πάντα στη Νέα τους Πατρίδα. Πολλοί απόγονοι αυτών, τρίτη και τέταρτη γενιά σήμερα,  έρχονται στο χωριό μας και αναζητούν τις ρίζες τους και όταν εντοπίσουν  το χώρο που έζησαν και μεγάλωσαν οι πρόγονοί τους, κάθονται πλέον "στο δικό τους σπίτι ή χωράφι" ολόκληρες ώρες και αναπολούν τα περασμένα.
                                  Ο ΑΓΙΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΣΠΟΔΙΑΝΑΣ
Ο Αγιάννης της Σποδιάνας, είναι ένας μικρός Ναός που ανήκει στη κατηγορία των μονόχωρων θολωτών Ναών χωρίς τρούλο. Όλες οι ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι ο Ιερός τούτος Ναΐσκος να είναι κτισμένος μέσα σε σπήλαιο και ν’ αποτελούσε ίσως Ασκητήριο.  

Τον 4ο-5ο αιώνα μΧ άρχισαν τα ασκητήρια των σπηλαίων να μετατρέπονται σε Ναούς ή Μοναστήρια. Ο Ν. Πολίτης στο έργο του, «Πελοποννησιακά» σελ. Α΄238 αναφέρει ότι "από την εποχή των Παλαιολόγων μέχρι το 1821 υπήρξε άνθηση του μοναχικού βίου σε σπήλαια, τα Ασκητήρια, όπου αργότερα έγιναν Ναοί ή Μοναστήρια" όπως η Μονή της Χρυσοποδαρίτισσας στη περιοχή μας.

Σήμερα τέτοιο σπήλαιο δεν υπάρχει. Μέχρι το 1950-55 υπήρχε ένας τεράστιος πωρόλιθος που άγγιζε τη Νότια πλευρά του Ναΐσκου ο οποίος αργότερα καταστράφηκε για να ανοιχτεί δρομίσκος γύρω από τον σημερινό Ναό. Υπάρχουν πάρα πολλά κομμάτια πωρόλιθου που είναι εντοιχισμένα στους μεγάλους μαντρότοιχους που στηρίζουν το προαύλιο του νεώτερου Ναού και μαρτυρούν την ύπαρξή του.
 
 Παλαιά τοιχογραφία από τον Αγιάννη της Σποδιάνας 

  Έχει τοιχογραφίες "Νεζερίτικης τεχνοτροπίας", οι περισσότερες είναι σε άριστη κατάσταση, οι δε υπόλοιπες είναι βεβηλωμένες από τα Ξίφη των κατακτητών. Οι πρόγονοί μας έλεγαν ότι οι εσωτερικοί τοίχοι έχουν καλυφτεί από επίχρισμα τρείς φορές και αγιογραφηθεί τρείς φορές.

                           Παλαιά τοιχογραφία από τον Αγιάννη της Σποδιάνας
 Δεν γνωρίζουμε αν τα υποστρώματα των επιχρισμένων επιφανειών έχουν τοιχογραφίες άλλης τεχνοτροπίας. Παραμένει όμως μια σπουδαία κληρονομιά για το χωριό μας και ένα ιστορικό μνημείο για την ευρύτερη περιοχή μας.

Δίπλα από αυτόν το Ναΐσκο ΒΔ κτίστηκε το 1884 ο μεγαλύτερος Ναός του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου που είναι και ο πολιούχος της Χρυσοπηγής (Σποδιάνας). Πανηγυρίζει στις 29 Αυγούστου με πλήθος κόσμου που καταφτάνει στο Ναό από το προηγούμενο βράδυ από όλα τα χωριά και τις μεγάλες Πόλεις του Νομού Αχαΐας.  

          ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΤΗΣ ΧΡΥΣΟΠΗΓΗΣ

Ο επισκέπτης μπορεί να κάνει έναν περίπατο στον Αγιάννη, μια έξοχη τοποθεσία στη πλαγιά του Ερυμάνθου με πλούσια βλάστηση και ομορφιά όπου δεσπόζει επιβλητικά ο Ιερός Ναός του Ιωάννου του Προδρόμου, να ξεκουραστεί στον ίσκιο των αιωνόβιων Πρίνων και ν’ απολαύσει ένα γοητευτικό ηλιοβασίλεμα κατά τους θερινούς μήνες.

Πίσω και Νότια του χωριού δεσπόζει επιβλητικά το βουνό «Πλατύς» που είναι προέκταση του όρους Ερύμανθος. Μπροστά και βόρεια, απλώνονται καλλιεργήσιμες και δασώδεις εκτάσεις των γειτονικών χωριών Πλάτανος, Κάλανος, Καλάνιστρα και Μπούγα (Ροδιά) και στο βάθος του ορίζοντα το όρος Παναχαϊκόν καταπράσινο το καλοκαίρι και χιονισμένο το χειμώνα.

Το πρώτο ή δεύτερο Σαββατοκύριακο του Ιουνίου κάθε χρόνο οργανώνεται από τον ντόπιο εκπολιτιστικό Σύλλογο «Η Σποδιάνα», ανάβαση στον «Πλατύ» με τα κρύα νερά, όπου ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τη μαγεία του τοπίου με χαρές και τραγούδια, ένα σωστό Πανηγύρι με ψημένα αρνιά και ποτά εκεί ψηλά στο βουνό, στο θυμάρι και στα έλατα.
 
Ο βράχος Ουρουλιός, απο τον ίσκιο του υπολογίζεται η ώρα. 
Μπορεί να πραγματοποιήσει ανάβαση στο τοπωνύμιο Αηχριστόφορο, ένα καταπληκτικό τοπίο στη κορυφή του Πλατύ όπου η πανοραμική θέα της καταπράσινης πεδιάδας της Χαλανδρίτσας με όλα τα καμποχώρια, σε συνδυασμό με τη θάλασσα του Πατραϊκού,  θα τον καταπλήξει. Μετά τη δύση του ηλίου, κατά τους θερινούς μήνες, απλώνεται μπροστά του ένας "επήγιος έναστρος ουρανός" με χιλιάδες φωτάκια να λαμπιρίζουν σαν πυγολαμπίδες στο βαθύ σκοτάδι. Ονειρεμένες έναστρες βραδιές, ηλιοφώτιστες ανθοβολιές, το ξανάνιωμα της φύσης 

Οι απίστευτες στιγμές ομορφιάς της φύσης που ζει στον Αηχριστόφορο τον γεμίζουν με αυτοπεποίθηση για περισσότερη εξερεύνηση του βουνού. Μπορεί να επισκεφτεί Ανατολικά τα Ημεράδια με τις απότομες εναλλαγές του τοπίου, απ’ όπου αρχίζει να νοιώθει την αίσθηση του ύψους και την αίσθηση της άγριας φύσης.

Από τα Ημεράδια, ακολουθώντας τη "μισοσβησμένη γιδόστρατα" αντικρίζει στο βάθος τα δροσερά βοσκοτόπια του οροπεδίου. Με πεζοπορία τριών περίπου ωρών και  με καλό εξοπλισμό, φτάνει στη χιονότρυπα μια τοποθεσία στο οροπέδιο του Ερυμάνθου. Ένα αλησμόνητο τοπίο με τις ωραίες εκπλήξεις και τις εντυπωσιακές λαϊκές παραδόσεις.
          Τρείς ρωμαντικοί οριβάτες της Χρυσοπηγής στο κέντρο της Χιονότρυπας
           (Φωτογραφία  από  το  αρχείο  του  Γιώργου  Βασιλόπουλου,
                                            Προέδρου  της  Χρυσοπηγής)

 Σε μικρή απόσταση από τη χιονότρυπα μπορεί να πλησιάσει τον Ωλονό και να σκαρφαλώσει στη ψηλότερη κορυφή του, 2224μέτρα, βοηθούμενος από τις αγριάδες (είναι πολύ απότομη η ανάβαση), να  διακρίνει τους περισσότερους ορεινούς όγκους της Πελοποννήσου, να   αφήσει το βλέμμα του να περιπλανιέται στην Αρκαδική γη αναπολώντας τον μύθο του Ηρακλή που έπιασε τον Ερυμάνθιο κάπρο, και όπου αλλού  κατευθύνει τη σκέψη του.
Ηψηλότερη κορυφή του Ερυμάνθου Ολονός 
   (Φωτογραφία  από  το  αρχείο  του  Γιώργου  Βασιλόπουλου)

 Μετά το τέλος αυτής της όμορφης και ανεπανάληπτης διαδρομής,  η φύση θα τον ανταμείψει με το ωραιότατο μυρωδάτο βότανο το τσάι του βουνού που υπάρχει άφθονο και σκόρπιο στις καταπράσινες πλαγιές της..
                                   Ιερά  Μονή  Χρυσοποδαρίτισσας
                                   Κατά την επιστροφή του στη Χρυσοπηγή, μπορεί να επισκεφτεί τη Μονή της Χρυσοποδαρίτισσας και να απολαύσει ηρεμία και ησυχία από το καταπράσινο τοπίο της άγριας φύσης που περιβάλει τη Μονή. Να κάνει μια βόλτα σε μικρή απόσταση από τη Μονή στο παραδοσιακό νερόμυλο με τα λιγοστά απομεινάρια του μύλου και να περπατήσει στο Μεσαιωνικής κατασκευής πέτρινο γεφύρι που ενώνει τη μια όχθη του ποταμού Πείρου με την άλλη.
Το  Καφενείο  του  Χωριού
Κατά την επιστροφή του στη Χρυσοπηγή, θα θεωρηθεί παράληψη αν δεν επισκεφτεί, λίγα μέτρα Ανατολικά κοντά στη στροφή του δρόμου,  τον  Ουσουλιό απ’ όπου υδρεύεται η Μονή.

       Η Σπηλιά της Μοντοσίτσας         
Μπορεί να κάνει περιπατητική περιήγηση  στις κοντινότερες  τοποθεσίες όπως στη Κεριάνα, στη Σπηλιά της Μοντοσίτσας, στο χάνι του Σκιαδά στο ποτάμι, στο Χάνι του Γιαννικόπουλου στο Δρυμώνα,  στη Κορένα για το κυνήγι της πέρδικας, στη Λαγκάδα για λαγούς, στο Μπάρσεβο για φασιανούς, αν είναι κηνυγός,  στην Αμμουτσίλα για δροσερό και γάργαρο νερό που βγαίνει από το βράχο, στο περδίκι όπου και το υδραγωγείο της κάτω Χρυσοπηγής, στον Αϊγιώργη, στο βράχο Ουρουλιό, και σε τόσες άλλες αξιοθέατες τοποθεσίες του χωριού μας, να βγάλει πολλές και σπάνιες φωτογραφίες ή ταινίες και το βραδάκι να καθίσει αναπαυτικά στο καφενεδάκι του χωριού και να λάβει μέρος στις ατέλειωτες συζητήσεις για τα ντόπια ήθη και έθιμα με τους κατοίκους, απολαμβάνοντας ένα καφεδάκι ή ένα  τσίπουρο που σερβίρεται με αγάπη από τους ιδιοκτήτες του.
                          Ο Αγιος Γεώργιος  και στο βάθος ο βράχος Ουρουλιός
Τελειώνοντας την περιγραφή του χωριού της Χρυσοπηγής ιστορικά, λαογραφικά και τουριστικά, απομένει πλέον στον  κάθε υποψήφιο επισκέπτη ή ορειβάτη ή και αναρριχητή με διάθεση περιπέτειας και αγάπης για τη φύση, να πραγματοποιήσει ένα ταξιδάκι στη Χρυσοπηγή με φίλους και συγγενείς, για υπαίθριες εμπειρίες και αξέχαστες μνήμες, σ' ένα τεράστιο και ποικιλόμορφο τοπίο, μια ανεπανάληπτη φυσική ομορφιά που θα του αφήσει τις καλύτερες εντυπώσεις στη ζωή του.

Χρυσοπηγή  Δεκέμβριος  2012
(Στοιχεία από το ανέκδοτο βιβλίο μου Μνήμες και
 Θύμισες από την Παραδοσιακή Σποδιάνα)  

18 σχόλια:

  1. ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΑ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ! ΑΓΝΩΣΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΑΣ! ΣΑΣ ΣΥΓΧΑΙΡΟΥΜΕ ΚΑΙ ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΑΥΤΗ ΣΑΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΙΑ/ΠΡΟΣΦΟΡΑ!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ πολύ για τα καλά σας λόγια!
      Τις Καλύτερες Ευχές μου Για Τις Αγιες Ημέρες!

      Διαγραφή
  2. ΓΕΙΑ ΣΑΣ Κ. ΣΤΑΜΟ!
    ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΓΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ! ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΟΤΙ ΚΑΝΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΧΩΡΙΟ!!!
    ΜΕ ΕΚΤΙΜΗΣΗ,
    ΝΙΚΟΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΚΑΙ ΑΝΤΑΠΟΔΙΔΩ ΤΙΣ ΕΥΧΕΣ!!!
      ΟΛΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΧΩΡΙΟ!!!

      Διαγραφή
  3. Φαίνεται ότι αγαπάτε πολύ τον τόπο σας! Οι πληροφορίες για το χωριό είναι πάραπολλές, οργανωμένες και ποιοτικές στο χώρο του διαδικτύου!
    Θέλει μεράκι και Δύναμη να προσπαθείς μόνος σου να προβάλεις τον τόπο σου!
    Θέλει Αγάπη αυτό που κάνετε και μόνο γι' αυτό αξίζετε το καλύτερο!
    ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!!!

    Δ. Μιχαλόπουλος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΟ ΝΑ ΒΛΕΠΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΩΣΕΣ!

    ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΛΑ ΣΟΥ ΛΟΓΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΕ!
      ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΠΑΝΤΑ ΚΑΛΑ!

      Διαγραφή
  5. ...Θέλω να σας ευχαριστήσω αλλά και να εκφράσω τα θερμά και ειλικρινή μου συγχαρητήρια για την προσπάθεια που καταβάλετε για την προβολή του χωριού!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. ΠΟΛΛΑ ΣΥΓΧΑΤΗΡΙΑ!!!
    ΟΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΔΙΝΟΥΝ ΣΤΙΓΜΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. " Δεν γυρεύω μήτε το σταμάτημα, μήτε το γύρισμα προς τα πίσω, γυρεύω το νου, την ευαισθησία και το κουράγιο ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΠΟΥ ΠΡΩΧΟΡΟΥΝ ΕΜΠΡΟΣ "

    ~ Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ ~

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. ΣΕ ΠΑΡΑΔΕΧΟΜΑΙ !!!!!!!!! ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Συγχαρητήρια! ! !
    Μπράβο όλο αυτό το έργο σας, είναι υπέροχο ! ! !
    Dimitrios

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. " Όποιος γράφει την Ιστορία της Ιδιαιτέρας του πατρίδας, ξεπληρώνει Ιερό χρέος προς αυτήν "
    Niebuhr, Barthold Georg,
    (Γερμανός Ιστορικός)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καλησπέρα και Συγχαρητήρια! Βλέπω πως σε αυτό το γράφημα αλλά και γενικότερα στο blog υπάρχουν πολλές φωτογραφίες από το χωριό (και όχι μόνο) αλλά ελάχιστες έχουν πληροφορίες αναγράφουν τα πνευματικά δικαιώματα. Κάποιες λένε π.χ. πως προέρχονται από κάποιο προσωπικό αρχείο αλλά οι περισσότερες και δη αυτές που βρεθήκανε στο ίντερνετ δεν αναφέρουν πουθενά την πηγή, τρανταχτό παράδειγμα αυτές που είναι αρχικά αναρτημένες στο panoramio από εκάστοτε χρήστες. Καλό θα ήταν να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τα πνευματικά δικαιώματα και να μην κάνετε την χρήση του έτσι αλόγιστα και χωρίς καμία πληροφορία και παραπομπή σε πηγή. Μια καλή ιδέα είναι να φτιάξετε μια στήλη με όλο το φωτογραφικό υλικό και να βάλετε εκεί τα στοιχεία που πρέπει. Καλή συνέχεια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Οι Παραδόσεις εκφράζουν την λαϊκή ψυχή των Ελλήνων δια μέσου των αιώνων και καλλιεργούν τις πολιτιστικές και πνευματικές αρετές των ανθρώπων!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Αθάνατη Σποδιάνα !!!!!!!!!!!!!!!!!!

    Χωρίο γεμάτο πράσινο από πέρα για πέρα, πάνω στο βουνό με γκρέμια, κρύα νερά και υπέροχη θέα! Ααα και κρύο πολύ κρύο τον χειμώνα αλλά καθαρό υγιεινό κλίμα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή