Παρουσίαση: Αθανάσιος Ν. Στάμος
Την πρώτη Ιουλίου κάθε χρόνο, γιορτάζει το ομώνυμο εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων, που αναστηλώθηκε το 1985 από εράνους και προσωπική εργασία των ευσεβών κατοίκων του χωριού μας. Προς Τιμή των Αγίων, παραθέτω το παρακάτω ιστορικόν από το διαδικτυακό χώρο PRO NEWS.
Κούλα (Δήμητρα) Αρβανιτάκη-Πετρούτσου
Η Κούλα είναι μια παραδοσιακή νοικοκυρά από τις λίγες που υπάρχουν εν ζωή και έχει μεγάλη γνώση και εμπειρία γύρω από την παραδοσιακή ζωή του χωριού μας που οι νεώτεροι σέβονται και εκτιμούν. Γεννήθηκε στη Σποδιάνα Αχαΐας που αργότερα ονομάστηκε Χρυσοπηγή και είναι η μικρότερη κόρη από την οικογένεια παπαδημήτρη Αρβανιτάκη ο οποίος πέθανε πολύ νέος που η Κούλα δεν τον γνώρισε.
Τη συνάντησα, ένα πρωινό, το καλοκαίρι του 2018 στη κατοικία της. Με υποδέχτηκε με καλοσύνη και ευγένεια, ένα στοιχείο που χαρακτηρίζει τις παλαιές Σποδιανιώτισσες νοικοκυρές και την παρακάλεσα να μου δώσει μερικές πληροφορίες από τα παλιά του χωριού μας αν θυμάται.
Δέχτηκε με ευχαρίστηση τη πρότασή μου και μετά από ολιγόλεπτη σκέψη άρχισε να μου αφηγείται με δέος την τραυματική της εμπειρία που βίωσε κατά τη διάρκεια της σκληρής κατοχής της χώρας από τα Γερμανικά στρατεύματα κάτω από δύσκολες συνθήκες. Πως ένοιωσε την φρίκη, το φόβο, το τρόμο και την απόγνωση όταν έβλεπε το σπίτι της τυλιγμένο στις φλόγες από τους Γερμανούς και τη πύρινη λαίλαπα να ξαπλώνεται σ’ όλο το χωριό καθώς και τη δυστυχία που επακολούθησε μετά το ολοκαύτωμα.
Πως όλοι οι κάτοικοι γύριζαν ρακένδυτοι, πεινασμένοι και απελπισμένοι στους δρόμους και στα χωράφια αναζητώντας τροφή και τρόπο στέγασης χωρίς καμία κοινωνική μέριμνα. Πως όλα τα υπάρχοντά τους είχαν καταστραφεί. «Δεν είχε μείνει ούτε μια αλλαξιά ρούχα για να αλλάξουν».
Παρουσίαση: Αθανάσιος Νικ. Στάμος
Παρουσίαση: Αθανάσιος Νικ. Στάμος
Ο υπόδουλος Έλληνας δεν είχε το δικαίωμα να καβαλάει στα άλογα ή τα μουλάρια. παρά μόνον στα γαϊδούρια και όταν συναντούσε κάποιον Τούρκο έπρεπε να κατέβει από τον γάιδαρο του και να τον προσκυνήσει. Αν όμως δεν το έκανε αυτό τότε ο κάθε Τούρκος(ακόμη και αλήτης αν ήταν) τον κατέβαζε βιαίως και τον ξυλοκοπούσε. Οι μόνοι που δεν κατέβαιναν από τα ζώα τους όταν συναντούσαν Τούρκο ήσαν οι ιερείς. Ο κλήρος προστατευόταν από ειδικούς Νόμους και είχε πολλά προνόμια.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ (Τελευταίο)
Περιγραφή του Κάστρο Νεζερών
Το κάστρο, με το όνομα πλέον Άγιος Δημήτριος ήταν μικρού μεγέθους όπως μαρτυρούν τα ερείπιά του με περίμετρο 600 περίπου μέτρων. Σε τόσο μικρό χώρο είναι απορίας άξιον πως στεγάζονταν 30 οικογένειες ή 105 άτομα κατά την απογραφή του Ενετού Γκριμάνι. (Β. Παναγιωτόπουλος σελ.268)
Εδώ υπάρχει μια παλιά, ξεθωριασμένη από το χρόνο μαρτυρία, αλλά βαθειά χαραγμένη στη συλλογική μνήμη «λαϊκών λογίων» κατοίκων των περιοχών, ότι οι εξωτερικοί τοίχοι των οικιών σε συμπαγή παράταξη αποτελούσαν την Βόρειο-Ανατολική πλευρά του τείχους του Κάστρου και οι κάτοικοι σε δύσκολες περιστάσεις επικοινωνούσαν από τις ταράτσες και εδώ πάλι «η προφορική μαρτυρία ότι πηδώντας από κεραμίδι σε κεραμίδι δηλαδή από στέγη σε στέγη έφτανες στη κάτω Αχαγιά». Προφανώς να ήταν αυτό το καστροχώρι δομημένο με κτίσματα «σε συμπαγή παράταξη γύρω από έναν πανύψηλο Πύργο και γειτονιές αναχαίτισης των επιδρομέων». Ίσως αυτή η άποψη να έχει και κάποια σχέση με το επικλινές του εδάφους, στη κατασκευή του κάστρου με τις οικίες σε συμπαγή παράταξη.
